Birçok kulak enfeksiyonu türü olsa da orta kulak iltihabı en yaygın türlerden biridir. Kulak ağrısı, orta kulak boşluğunda sıvı ve iltihap birikmesi sonucu oluşur. Genellikle soğuk algınlığı veya alerji orta kulak iltihabına neden olur.
Orta kulak iltihabı, çocukluk çağında daha yaygın olsa da yetişkinlerde de görülebilir. Bunların çoğu antibiyotik veya antibiyotik olmadan tedavi edilebilir. Ancak kronik orta kulak iltihabı durumunda kulak tüpü replasmanı önerilebilir.
Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Kulak ağrısı yaşıyorsanız veya çocuğunuzun kulak ağrısı yaşadığından şüpheleniyorsanız, orta kulak enfeksiyonu yaşıyor olabilirsiniz. En yaygın orta kulak iltihabı belirtileri, kulak sızıntısı ve tıkalı kulaktır. Bazı durumlarda kaşıntı, iştahsızlık ve diğer yaygın olmayan belirtiler de görülebilir.
Akut Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Akut orta kulak iltihabının yetişkinlerde ve çocuklarda görülen en yaygın işaretleri ve belirtileri:
- Kulak ağrısı, özellikle tek kulakta ya da yatarken oluşan ağrılar,
- Duyma kaybı, işitme azlığı, etkilenen kulakta tıkaç varmış gibi boğuk sesler,
- Kulakta doluluk hissi,
- Genel olarak hasta hissetmek,
- Kulak akıntısı,
- Kulak zarının arkasında sıvı tespit edilmesi.
Bebekler ve küçük çocuklarda ağrı olur ancak bu rahatsızlığı ebeveynlerine söyleyemezler. Bu nedenle kulak enfeksiyonunu işaret eden sözel olmayan işaretlerin aranması önemlidir.
Bebeklerde akut orta kulak iltihabının belirtileri şu şekildedir:
- Kulağı çekme
- Her zamankinden daha fazla ağlama
- Uyuma zorluğu
- Kulaktan akıntı gelmesi
- Denge veya duyma sorunları
- İştahsızlık
- Açıklanamayan ateş
Çocuklarda orta kulak iltihabı genellikle soğuk algınlığıyla birlikte veya sonrasında görülür. Kulak enfeksiyonundan önce öksürük ve burun akıntısı gibi soğuk algınlığı belirtileri görülebilir.
Çocuklarda kulak enfeksiyonu, ağrı kontrol edilemez boyutlara gelmediği sürece acil bir durum değildir. Genellikle orta kulak iltihabının belirtileri iki-üç gün boyunca takip edilmelidir. Çocuğunuzun ne zaman muayene edilmesi gerektiğine dair doktorunuza danışmanız gerekir. Ancak çocukluk çağında kronik orta kulak iltihabı varsa duyma kaybına neden olabilir. Bu da konuşma ve dil gelişim bozukluğuna neden olur. Kulak ağrısı baş edilemeyecek boyutlarda ise hiç vakit kaybetmeden Kulak, Burun, Boğaz doktoruna gidilmelidir.
Kronik Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Kronik orta kulak iltihabı (tekrar eden veya devam eden enfeksiyon), ek işaretlere ve semptomlara neden olabilir. Bunlar şu şekildedir:
- Duyma kaybı
- Kronik kulak sızıntısı
- Kulağın arkasında sızıntı ve şişme
- Denge sorunları
- Yüzde zayıflık
- Kulak içi ağrısı
- Baş ağrısı
- Kafa karışıklığı
- Halsizlik
Yetişkinler ve büyük çocuklarda ise orta kulak iltihabının en belirgin semptomu ağrıdır.
Sızıntılı Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Sekretuvar orta kulak iltihabı olarak da adlandırılan sızıntılı orta kulak iltihabı, iç kulakta sıvı birikmesidir. Orta kulak iltihabından sonra görülebilir. Sızıntılı orta kulak iltihabı sadece enfeksiyona bağlı olmadan östaki borusunun tıkanmasından da kaynaklanabilir.
Sızıntılı orta kulak iltihabı genellikle semptom göstermemek ile birlikte aşağıdaki durumlar görülebilir:
- Kulakta doluluk hissi
- Hafif duyma kaybı (televizyon veya videonun sesini açabilirsiniz)
- Yutkunma sırasında çıtırdama sesi
Seröz Orta Kulak İltihabının Belirtileri
Seröz orta kulak iltihabı enfeksiyona bağlı olmaksızın kulakta sıvı birikmesi ile oluşan bir hastalıktır. “Seröz” orta kulakta toplanan sıvı türüdür ve östaki borusunda işlevsel bozukluğa neden olur. Seröz otitis media en sık çocuklarda görülür. Çocukların orta kulağında sıvı görülme riski 6-11 ay arasında en yüksektir ve çocuk büyüdükçe azalır.
Pasif sigara içiciliği, soğuk algınlığı, alerji, yarık damak, gelişim bozuklukları, duyma sorunları, doğumsal yüz kemiği sorunları ve geniz eti büyümesi seröz orta kulak iltihabı geçirme riskini artıran faktörlerdir.
Seröz orta kulak iltihabı belirtilerini göstermeyebilir. Yani doktora muayene olmadan hastalığı fark etmeniz zor olabilir. Ancak bazı durumlarda orta kulakta aşağıdaki belirtilerden birine veya birkaçına neden olabilecek kadar çok sıvı birikebilir:
- Ağrı
- Duyma kaybı
- Kulak doluluğu
- Çocuğun kulağını çekmesi
- Çocuklarda davranış değişimi
- Yavaş öğrenme
- Dikkat eksikliği
Seröz otitis media genellikle üç ay içinde geçer. Eğer kulak zarının arkasındaki sıvı üç ay içinde geçmezse, doktor sıvıyı kulak tüpü yerleştirerek cerrahi olarak boşaltmak isteyebilir.
Orta Kulak İltihabının Nedenleri
Östaki borusunun tıkanması orta kulak iltihabının en yaygın nedenidir. Östaki borusu, burnun arkasında bulunur ve orta kulağa geçiş sağlar. Östaki tüpü, orta kulaktaki hava basıncını dengeler ve salgıları boşaltır. Eğer östaki borusu tıkanırsa, orta kulak boşluğunda sıvı veya bakteri kalarak enfeksiyona neden olur.
Östaki borusu sorunu çocukluk çağında daha yaygındır. Çünkü çocuklarda bu boru daha dardır ve yetişkinlerdeki eğime sahip değildir. Bu da boşaltma işlemini zorlaştırır. Bazıları için östaki tüpünün yetersiz çalışması yetişkinlik döneminde de devam eder. Bu sorun, yetişkinlerdeki orta kulak iltihabının ana nedenidir.
Burnun arka bölümünde östaki borusuna yakın yerde bulunan geniz eti de şişerse veya iltihaplanırsa boruyu tıkayabilir. Geniz etleri büyük olduğu için bu sorun çocuklarda daha yaygındır.
Orta Kulak İltihabı Kimlerde Daha Sık Görülür?
Orta kulak iltihabının en sık görüldüğü kişiler ve yaş grupları aşağıdaki gibidir.
- 6 ay ve 2 yaş arasındaki bebeklerin ve çocukların kulak enfeksiyonu riski daha fazladır. Bunun nedeni östaki borusunun anatomisi ve bağışıklık sisteminin hala gelişmemesidir.
- En az 6 ay emzirilmeyen bebekler, yatarken biberonla beslenen bebekler veya 6 ay sonrasında emzik kullanan bebekler de yüksek kulak enfeksiyonu risk grubundadır.
- Sigara içmek veya pasif içicilik de riski arttırır.
- Risk faktörleri arasında yarık damak ve diğer kafa yüz hastalıkları, büyümüş geniz eti, nazal polip ve sinüzit gibi mukozal hastalıklar da yer alır.
- Kronik orta kulak iltihabı, 6 hafta veya daha uzun süredir orta kulakta sıvı olduğunu gösterir. Bu sorun genellikle uzun yıllar kulak sorunu yaşayan kişilerde görülür.
- Orta kulak iltihabı, üst solunum enfeksiyonu, soğuk algınlığı veya boğaz ağrısı sonrasında aktif enfeksiyon olmasa da orta kulakta sıvı birikmesi nedeniyle de olabilir. Sıvı genellikle dört ila altı hafta arasında kendiliğinden geçer. 6 ay ila 3 yaş arası çocuklarda daha sık görülür. Erkekler kızlara göre daha çok etkilenir.
- Dış kulak iltihabı ise orta kulak iltihabından farklıdır. Suda biriken bakteriler, kulak kanalının dışında çoğalır. Yüzmek yaygın bir risk faktörü olsa da kulağa parmak ya da kulak temizleme pamuğu sokmak da bu soruna neden olabilir.
Orta Kulak İltihabından Korunma Yöntemleri
Soğuk algınlığından ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarından korunmak, orta kulak iltihabı riskini azaltır. Çocuğunuza öksürürken ve hapşırırken mikrop yaymaması için ağzını kapatmasını öğretin. Çocuğunuzun kulak enfeksiyonu sık tekrarlıyorsa kreşten veya anaokulundan bir süre uzaklaşması risk faktörlerini azaltacaktır.
Bebekler ve çocuklarda orta kulak iltihabını engellemek için;
- Bebeğinizi en az 6 ay emzirin. Anne sütündeki antikorlar bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
- Bebeği biberonla beslerken dik tutun. Bebeğiniz sırt üstü yatarken biberonu vermeyin.
- Bebek 6 aylık olunca emzik kullanımını azaltın. Bazı çalışmalar emzik kullanımının kulak enfeksiyonu riskini artırdığını göstermektedir.
- Bebeğin ve çocuğun sigara dumanına maruz kalmasını engelleyin. Duman östaki borusunun fonksiyonu bozarak orta kulak iltihabı riskini arttırır.
- Kulak kirini pediatri uzmanına çıkarttırın. Kulak temizleme pamuğu ve diğer nesneler kulak kanalları tıkayıp tahriş ederek enfeksiyona neden olabilir.
Yetişkinlerde orta kulak iltihabını engellemek için;
- Sigarayı bırakın ve pasif içicilikten kaçının.
- Soğuk algınlığı ve üst solunum enfeksiyonu sırasında veya uçağa binmeden burun açıcı spreyler kullanabilirsiniz. Böylece östaki borusunun tıkanmasının önüne geçebilir, iniş ve kalkışta hava basıncını rahatlatabilirsiniz.
- Kulak kirini temizlerken kulak temizleme pamuğu veya diğer nesneleri kullanmaktan kaçının.
Diğer enfeksiyonlarda olduğu gibi orta kulak iltihabını tedavi etmemek tüm yaş gruplarında duyma kaybı, çocuklarda konuşma ve dil gelişimi gecikmesi gibi komplikasyonlara neden olabilir. Doktordan yardım istemek ve doktorunuzun tedavi önerilerine uymak, komplikasyonlardan kaçınmaya yardımcı olur.
Orta Kulak İltihabı Teşhisi ve Tedavisi
Orta kulak enfeksiyonunun doğru teşhisi için KBB doktoruna gitmek gerekir. Doktor, otoskop adı verilen özel bir araçla kulağın içine bakarak enfeksiyon olup olmadığına karar verecektir.
Orta kulak enfeksiyonlarının çoğu birkaç gün sonra kendiliğinden geçer. Doktorunuz bekleyip görmeyi ister ya da ilaç tedavisi önerebilir. Orta kulak iltihabına yol açan bakterinin tedavisi için genellikle antibiyotik kullanılır. Eğer penisilin içeren antibiyotiklere alerjiniz varsa doktorunuza bu durumdan bahsedin.
Kulak ağrısını azaltmak için doktorunuzun tavsiye edeceği ağrı kesicilerden veya kulak damlalarından yararlanabilirsiniz.
Evde doğal yöntemler ile çocuğunuzu tedavi etmeden önce bir uzmana danışmak her zaman daha doğru bir karardır. Çünkü kulak enfeksiyonu her zaman orta kulak iltihabı olmayabilir. Belirtiler birbirinden farklı olduğundan doğru teşhis ve tedavi için KBB uzmanına muayene olmak gereklidir.
Çocuklarda kronikleşmiş orta kulak iltihabının tedavisi için kulağa tüp takılması yoluna başvurulur. Kulak tüpü takılması yaygın bir prosedür olsa da ameliyat veya anestezi riski vardır. Operasyon kararı hem ebeveynler hem de KBB doktoru tarafından dikkatlice değerlendirilmelidir.
Orta Kulak İltihabı Komplikasyonları Nelerdir?
Orta kulak iltihabı nelere yol açar sorusunun en belirgin yanıtı işitme kaybıdır. Takip ve tedavi edilmeyen orta kulak iltihabında bir süre sonra enfeksiyon ilerleyebilir ve kişi işitme kaybına varabilen ciddi sorunlarla karşılaşabilir.
İşitme kaybının dışında, kulak zarında delinme gibi ciddi komplikasyonlar da gündeme gelebilir. Orta kulak iltihabı dikkate alınması gereken ve sonucu ciddi kayıplara yol açan önemli bir hastalıktır bu nedenle teşhisin hemen ardından doğru bir tedavi protokolü ile hastanın iyileşme süreci hızlandırılmalıdır.
Orta Kulak İltihabı Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Yukarıda da kısaca değindiğimiz üzere tedavi edilmeyen orta kulak iltihabı bir süre sonra enfeksiyonun ciddi oranda yayılmasına yol açar. Önlenemeyen enfeksiyon ve iltihap neticesinde kişide “kalıcı” işitme kaybı görülebilir.
Diğer bir deyişle “Orta kulak iltihabı kalıcı hasar bırakır mı?” sorusunun yanıtı evet olacaktır; tedavi edilmediği takdirde kalıcı sonuçlarla karşılaşma olasılığı yüksektir.
Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer?
Orta kulak enfeksiyonu ile başa çıkmak biraz zor olabilir. Çünkü antibiyotikler etkisini en az 36 saat sonra göstermeye başlar. Bu süre zarfında ateş ve kulak ağrısı olabilir. Ağrıyı hafifletmek için doktorunuzun reçeteye yazdığı ağrı kesicileri kullanabilirsiniz. Aynı zamanda ağrıyı azaltmak için iltihap olan kulağa ılık veya soğuk bez uygulayabilirsiniz.
Eğer antibiyotik kullanıyorsanız, ilaçları reçetede yazıldığı gibi kullanmak ve iyi hissetseniz bile tüm dozu tamamlamak gerekir. Dozu tamamlamamak antibiyotik direncine neden olur ve bu da bir sonraki enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır.
Orta kulak iltihabı, çocukluk döneminde sıklıkla görülür. Çocuğunuzda yukarıda bahsettiğimiz belirtileri görürseniz ne yapacağınıza dair doktorunuzla konuşun. Siz ve çocuğunuz için pasif içiciliği en aza indirin veya sigarayı bırakın.
Kulak Ağrısına Ne İyi Gelir? Evde Tedavi Yöntemleri
Orta kulak iltihabı daha başlangıç aşamasında ise tedaviyi desteklemek ve çocuğunuzu rahatlatmak için yapabileceğiniz yöntemleri aşağıda sıraladık. Fakat KBB doktorunuza danışmadan bu yöntemleri uygulamaya geçmeyin.
- Ilık kompres, iltihaplı kulaktaki ağrıyı azaltmak için etkili bir yöntemdir. Ilık kompres bir defada 15-20 dakika uygulanmalıdır.
- Çocuğunuzun yeteri kadar dinlendiğinden emin olun. Dinlenmek, kulak iltihabının tedavisinde önemli bir etkendir.
- Çocuğunuzun dikkatini dağıtın. Rahatsızlık hissinden uzaklaştırmak için en sevdiği çizgi filmi izlemesini veya en sevdiği aktiviteleri yapmasını sağlayın.
- Soğan suyu, ılık zeytinyağı veya sarımsak suyu gibi evde kendinizin hazırladığı doğal damlalar yapabilirsiniz. Bu doğal damlaları kulağa damlatmak ağrıyı hafifletir. Doğal yöntemleri uygulamadan önce doktorunuza danışmayı unutmayın.
- Çocuğunuzun yeteri kadar su içtiğinden emin olun.
- Burunda akıntı varsa kuvvetli sümkürmek, iltihabın orta kulağa daha da yayılmasına neden olur. Bu davranıştan kaçınılmalıdır.
- İltihaplı kulağa su kaçmasını engelleyin.
- Çocuğunuzun kulağını, kulak temizleme pamuğu ile temizlemeyin.
Eğer kulak ağrısı ile birlikte ateş, baş dönmesi ve ya kusma gibi belirtiler ortaya çıkarsa evde uygulanan tedavinin yeterli olmadığı ve enfeksiyonun ilerlediği anlamına gelir.
Orta Kulak İltihabı Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- 6 aylıktan daha küçük bebeklerde kulak enfeksiyonu belirtileri varsa hemen doktora başvurulmalıdır. Bebeklerde evde uygulanabilecek tedaviler yapılmamalıdır.
- Ateş sık sık ölçülmelidir. 39 derecenin üstünde seyreden ateş tehlikeli olabilir.
- 48 saatten uzun süren kulak ağrıları için doktora başvurulmalıdır. Muayene olmak ve tetkikleri yaptırmak tedavi için önemlidir.
- Şiddetli olan kulak ağrısının birden kesilmesi kulak zarının yırtıldığı anlamına gelebilir. Vakit kaybetmeden doktora gösterilmelidir.
- Kulakta biriken sıvı 3 ay içinde boşalmazsa işitme testi yapılmalıdır. Özellikle 2 yaşın altında olan çocuklar için hemen tedaviye başlanmalıdır.
- Doktorun verdiği ilaçların tamamı, günlük doz alımına dikkat ederek kullanılmalıdır. Tedavi yarım bırakılmamalıdır.
- Sağlıklı ve probiyotik içeren besinler tüketerek tedavi sürecini kolaylaştırabilirsiniz.
Orta Kulak İltihabı Ne Zaman İyileşir?
Standart tedavi uygulanan enfeksiyonlarda iyileşme genellikle 5-7 gün sürer. Ancak şiddetli enfeksiyon durumlarında iyileşme süresi 1 hafta ile 2 hafta arası değişkenlik gösterebilir. Hızlı iyileşme için bakım ve hijyen kurallarına özen göstermelisiniz.
Son olarak; orta kulak iltihabının yol açtığı komplikasyonları önlemek ileride yaşanabilecek sıkıntıların önüne geçmek için önemlidir. Çocuğunuz son 6 ay içinde 3 defa orta kulak iltihabı geçirdiyse önlem almak için Kulak, Burun, Boğaz doktorunuzun tavsiyelerine uymanız gerekir.
Tamamlayıcı Sağlık'dan Tavsiyeler..
Çocuklar bulaşıcı hastalıklara açıktır ve sık hastalanırlar. Çocuk hastalıkları, büyümenin bir parçasıdır ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi için gereklidir. Büyüme sürecinde ebeveynler hem fiziksel olarak hem de maddi olarak yorulurlar.
Çocuğunuzu hastalıklara karşı korumak için birçok tedbir alsanız da kış aylarında sağlık harcamaları artar. Doktor muayenesi, tahlil ve tetkik derken her özel hastaneye gidişte 400 TL ve üzeri harcama yapılır. Sağlık masrafları ile baş etmenin en iyi yolu ise sağlık sigortası yaptırmaktır. Böylelikle çocuğunuzun sağlık masraflarını %100 güvence altına alabilirsiniz.
Çocuk sağlık sigortaları hakkında detaylı bilgi almak için tamamlayicisaglik.com'dan teklif alabilir, 0(216) 368 45 45 numaralı telefonu arayarak sağlık sigortası uzmanımızla konuşabilirsiniz.
Ayrıca çocuk sağlık sigortaları hakkında merak ettiğiniz her şeyi "Çocuklar için Tamamlayıcı Sağlık Sigortası" başlıklı yazımızdan da öğrenebilirsiniz.
